Όσοι ασχολούνται συστηματικά με θέματα Φορολογίας, θα θυμούνται τις συνεχείς «Αναμορφώσεις» του Φορολογικού Συστήματος
Εδώ και δεκαετίες, κάθε τρεις και λίγο, γίνεται μια Φορολογική Αναμόρφωση, με αποτέλεσμα να χαθεί το νόημα της λέξης.
Κατ’ αρχάς, η λέξη «Σύστημα» αναφέρεται σε ένα σύνολο παραγόντων που αλληλεπιδρούν, προκειμένου να παραχθεί ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Έτσι, π.χ. ο προσδιορισμός της ώρας του ρολογιού είναι προϊόν αλληλεπίδρασης ενός συνόλου εξαρτημάτων με καθορισμένες λειτουργίες που συνθέτουν ένα σύστημα, και όχι ενός μοναδικού εξαρτήματος. Και για να μιλήσουμε πιο συγκεκριμένα, η αύξηση ή η μείωση ενός Συντελεστή Φορολογίας Εισοδήματος ή μια απλή τροποποίηση ενός Φορολογικού Αντικειμένου – ανάλογα με τις δημοσιονομικές ανάγκες του κράτους -, σε καμία περίπτωση, δεν αποτελεί Αναμόρφωση του Φορολογικού Συστήματος, αλλά μια απλή παρέμβαση στο πεδίο του Αντικειμένου αυτού.
Αν δε γίνει κατανοητή αυτή η διάκριση και η κατανόηση των προαναφερομένων όρων, μα, πρωτίστως, η αναγκαιότητα μιας βαθιάς Φορολογικής Μεταρρύθμισης, που να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες απαιτήσεις οργάνωσης και λειτουργίας του κράτους και των επιχειρήσεων, είναι βέβαιο, με μαθηματική ακρίβεια, ότι ουδέποτε θα λυθούν τα τεράστια προβλήματα που βασανίζουν τους πολίτες αυτής της χώρας και, ιδίως, της ανισότητας, της ανταποδοτικότητας των φόρων, αλλά της οικονομικής αφαίμαξης μιας κατηγορίας ανθρώπων και εταιριών που μετατρέπονται σε υποζύγια των οικονομικών βαρών.
Και είναι λυπηρό, γιατί αυτή η χώρα και οι πολίτες της αξίζουν μιας καλύτερης τύχης, αφού διαθέτει τεράστιους πνευματικούς, πολιτιστικούς, φυσικούς και υλικούς πόρους, τελείως αναξιοποίητους. Όμως, θα πρέπει να επισημανθεί, ότι αυτή η σημαντική αλλαγή επιβάλλεται να ξεκινήσει άμεσα, είναι πολυδιάστατη και απαιτεί μακροχρόνιο προγραμματισμό.
Ποιοι αλήθεια έχουν κατανοήσει, ότι το σύστημα παιδείας επηρεάζει άμεσα την οικονομία και είναι το πρώτο που πρέπει να αλλάξει σ’ αυτή τη χώρα; Από τις τάξεις των νηπιαγωγείων και των δημοτικών περνούν οι αυριανοί πολίτες, και οι σημερινοί μαθητές είναι οι μελλοντικοί γονείς, οι εργαζόμενοι και τα στελέχη των επιχειρήσεων, αλλά και οι πολιτικοί κι οι κυβερνήτες μας. Αν δε διδαχτούν αυτοί τις αρχές και τις αξίες των συνειδητών πολιτών, πώς θα μάθουν να συμπεριφέρονται σωστά και υπεύθυνα, να τηρούν τους νόμους – συμπεριλαμβανομένων και των Φορολογικών – και να προστατεύουν τα κοινά αγαθά και την περιουσία του Δημοσίου, αφού μόνο έτσι φτιάχνονται τα σύγχρονα και εξελιγμένα κράτη και οι πολίτες απολαμβάνουν τους καρπούς των μόχθων τους;
Εδώ όλα φτιάχνονται πρόχειρα και είναι ρευστά. Σήμερα έτσι, αύριο αλλιώς, ανάλογα με τον καιρό, τις σκέψεις, τις διαθέσεις, τις βλέψεις και τα συμφέροντα κάποιων, που ενεργούν σαν κοτζαμπάσηδες. Και ο πολίτης στη μέση, τραγικός δέκτης των επιπτώσεων αυτών των δράσεων, πολλές φορές άστοχων και παράτυπων έως παράνομων, να αμύνεται – αν μπορεί – και να προσπαθεί να γλυτώσει από τα χέρια που τον γραπώνουν και του λιώνουν τη ζωή. Κι αλλοίμονο σ’ αυτούς που δεν μπορούν να φοροδιαφύγουν – είναι η κυνική, μα απόλυτα αληθινή διαπίστωση -.
Κι οι αριθμοί, σαν ψεύτικα, γυαλιστερά στολίδια των φτωχών και των φαντασιόπληκτων, φιγουράρουν κι αυτοί, θρηνώντας στο βάθος τη μοίρα μας. Πανηγυρίζουμε για την οικονομική ανάπτυξη, την ίδια στιγμή που βυθιζόμαστε στους δείκτες της Παγκόσμιας Επετηρίδας Ανταγωνιστικότητας του ΙMD (International Institute for Management Development) και χάνουμε δύο θέσεις το 2022, και από την 47η θέση που κατείχε η χώρα μας το 2021, κατατάσσεται στην 49η, μεταξύ των 64 χωρών που συμπεριλαμβάνονται και παρακολουθούνται, όταν η Τσεχία είναι στην 18η θέση, η Εσθονία στην 26η, η Λιθουανία στην 32η, η Πορτογαλία στην 39η, ακόμα και η Ρουμανία στην 48η, πιο πάνω από μας. Και στην 1η θέση φιγουράρει η Δανία – η οποία, σημειωτέον, έχει το καλύτερο εκπαιδευτικό σύστημα στον κόσμο – και 2η η Ιρλανδία, η οποία αντιμετώπισε κι αυτή οικονομική κρίση και υπόγραψε Μνημόνιο συνεργασίας με τους δανειστές της, αλλά σε τρία χρόνια βγήκε απ’ αυτό με ανάπτυξη, και το δημόσιο χρέος της δια του ΑΕΠ από 125%, μειώθηκε στο 68% μέσα σε πέντε χρόνια. Κι εμείς πανηγυρίζουμε, όταν ακόμα δε φτάσαμε – από το 2011 – στα επίπεδα του ΑΕΠ του 2007 (που ήταν 238 δισ. ευρώ).
Ή θριαμβολογούμε για τη μείωση της ανεργίας στο 10%, την ίδια στιγμή που είμαστε ουραγοί της Ε.Ε. των 27 κρατών – μελών στην ποιότητα της εργασίας σε όλους τους σχετικούς δείκτες, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Συνδικαλιστικό Ινστιτούτο (ΕTUI).
Και πώς αναπτυσσόμαστε; Στον τουρισμό, ο κάθε τουρίστας αφήνει λιγότερα από 650 ευρώ κατά την παραμονή του στην Ελλάδα και από τα κρουαζιερόπλοια βγαίνουν τουρίστες με σαγιονάρες, κάνουν το μπάνιο τους και φεύγουν, αγοράζοντας έναν σάντουιτς ή τρώγοντας μια σαλάτα και πίνοντας έναν καφέ, την ίδια στιγμή που οι κάτοικοι των νησιών μας δεινοπαθούν και χάνουν την ομορφιά της πατρίδας τους, όταν άλλες χώρες και πόλεις – όπως π.χ. η Ολλανδία – απαγορεύουν την προσάραξη των κρουαζιερόπλοιων ή παίρνουν μέτρα κατά της εξάπλωσης του τουρισμού – όπως η Βαρκελώνη -.
Και τι ανάπτυξη είναι αυτή, όταν εισάγουμε σκόρδα από τη Χιλή και λεμόνια από την Αργεντινή – όταν τα λεμόνια σαπίζουν στα χωράφια σε απόσταση εκατόν χιλιομέτρων από την Αθήνα -; Η αγροτική παραγωγή φθίνει συνεχώς και φταίει, κυρίως, η ανοργανωσιά, η γραφειοκρατία και η αδιαφορία του κράτους, που συνδυασμένες με τις επιπτώσεις του Φορολογικού Συστήματος, αποτρέπουν ή καταστρέφουν κάθε επιχειρηματική προσπάθεια των αγροτών.
Ποτέ μέχρι τώρα το Φορολογικό Σύστημα δεν αποτέλεσε μοχλό ανάπτυξης της οικονομίας, παρά μόνο εισπρακτικό μέσον των κρατικών εσόδων. Και ποτέ δεν υπήρξε δίκαιο και ανταποδοτικό, αναγκάζοντας τους πολίτες να φοροδιαφεύγουν. Είναι απογοητευτικό, το ότι σήμερα, μετά από τόσες εθνικές περιπέτειες, βλέπουμε να συνεχίζεται η ίδια τακτική. Να ψηφίζονται νόμοι ασαφείς με προδιαγραμμένη την αποτυχία, διατάξεις να μην εφαρμόζονται, αφού η παρατυπία και η παρανομία συγχωρούνται ή κοστίζουν ελάχιστα, σε σημείο που να φαίνεται η φοροδιαφυγή προσοδοφόρα και συμφέρουσα. Και να μην υπάρχει συνάφεια μεταξύ ανάγκης, στόχων και αποτελέσματος, αφού λείπει το όραμα, η βαθιά γνώση, η βούληση και η πολιτική γενναιότητα.
Παρατηρούμε φαινόμενα που μας λυπούν. Τα περισσότερα φορολογικά μέτρα που αναγγέλλονται και ενσωματώνονται στους επικείμενους Φορολογικούς Νόμους, θα είναι αναποτελεσματικά, με ελάχιστο ή πλασματικό όφελος. Γίνονται τεράστιες προσπάθειες, ξοδεύονται άπειρα χρήματα από το κράτος και τις επιχειρήσεις, αλλά είναι βέβαιο, ότι θα αποτύχουν να περιστείλουν τη φοροδιαφυγή.
Κι αφού οι αρμόδιοι δεν κατανοούν την πραγματικότητα ή δε διαβλέπουν το αποτέλεσμα, γιατί δεν επισκέπτονται κάποιες χώρες της Ευρώπης με λαμπρή οικονομία και κράτος δικαίου, να διαπιστώσουν τι κάνουν αυτοί και να μας το φέρουν εδώ, ώστε να κερδίσουμε χρόνο, που θα διαθέσουμε στην προετοιμασία του επερχόμενου με υπερηχητική ταχύτητα μέλλοντος, μια και αποτύχαμε παταγωδώς κι αδυνατούμε, εμφανώς, ν’ αντιληφθούμε τις επιστημονικές και κοινωνικο-οικονομικές εξελίξεις;
Και ρωτάμε, χώρες με ελάχιστη φοροδιαφυγή εφαρμόζουν τα My Data και τα Τεκμήρια Διαβίωσης για να την κρατήσουν σ’ αυτά τα επίπεδα, σε αντίθεση μ’ εμάς που κάνουμε χρήση αυτών των μεθόδων; Συγκεκριμένα, αναφέρουμε, ότι στη χώρα μας η απώλεια φορολογικών εσόδων μαζί με τη διαφθορά ανέρχεται σε ύψη ρεκόρ, πλησιάζοντας τα 23-24 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τους Δείκτες της Παγκόσμιας Διαφάνειας, αλλά και τους υπολογισμούς της Τράπεζας της Ελλάδος, που η φοροδιαφυγή κυμαίνεται γύρω στα 15 δισ. ευρώ (60 δισ. τα μη δηλωθέντα εισοδήματα).
Και μας στεναχωρεί περισσότερο, που αντί να πάμε μπροστά, πάμε πίσω, χρησιμοποιώντας παλιά και σκουριασμένα εργαλεία, προκειμένου να περιορίσουμε τη φοροδιαφυγή. Μα είχαμε στο παρελθόν 23 θεωρημένα Βιβλία και Στοιχεία στις επιχειρήσεις – όταν οι προηγμένες χώρες δεν είχαν κανένα – και εδώ και πενήντα χρόνια εφαρμόζουμε τα Τεκμήρια διαβίωσης, χωρίς να επιτύχουμε το στόχο της πάταξης της φοροδιαφυγής. Και τώρα, τι κάνουμε; Επιχειρούμε πάλι με αυτά τα μέσα να την περιορίσουμε. Καλυμμένα, επαναφέρουμε Φορολογικές Διατάξεις που παραπέμπουν στο Βιβλίο Παραγωγής Κοστολογίου που ίσχυε πριν από είκοσι χρόνια, και επεκτείνουμε τον Τεκμαρτό τρόπο Φορολόγησης και σε άλλες κατηγορίες επαγγελματιών (Ελεύθεροι Επαγγελματίες και Ατομικές Επιχειρήσεις), ομολογώντας, ουσιαστικά, την αποτυχία εντόπισης των φορολογητέων εισοδημάτων, παρά τις τεράστιες και κοστοβόρες προσπάθειες και πομπώδεις ανακοινώσεις – όταν ο ίδιος ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε το 2019 τη σταδιακή κατάργηση Φορολόγησης των εισοδημάτων βάσει των Τεκμηρίων, ενός άδικου και ανήθικου νόμου -.
Πού είναι η απλοποίηση του Φορολογικού Συστήματος, ώστε αυτό να είναι σαφές και εύκολα εφαρμόσιμο, αλλά και δεκτικό στην εφαρμογή της Τεχνητής Νοημοσύνης; Γιατί δεν αυστηροποιείται, ώστε η παράβαση των Φορολογικών Νόμων να τιμωρείται σκληρά, και να αποτρέπεται ακόμα και η σκέψη της απόκρυψης εισοδημάτων; Αφού όλοι συμφωνούν, ότι η φοροδιαφυγή είναι ένα τεράστιο οικονομικό και κοινωνικό έγκλημα, γιατί δεν θεσμοθετούν και δεν εφαρμόζουν αυστηρότατους νόμους;
Πλήθος ερωτημάτων ανακύπτουν που συνδέονται με τη Φορολογία και την Οικονομία και καθορίζουν την εξέλιξη της χώρας και τη ζωή των πολιτών. Και δεν έχει κανείς το δικαίωμα να τα αγνοεί και να τα παρακάμπτει, αφού αποτελούν εθνική υπόθεση.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΨΑΡΙΑΝΟΣ, Πρόεδρος & Δ/νων Σύμβουλος της Εταιρίας Φορολογικών Συμβούλων & Λογιστών ΓΡΑΦΕΙΟ ΨΑΡΙΑΝΟΥ Α.Ε
Δείτε το σχετικό δημοσίευμα εδώ.
